Twierdza Wisłoujście

Twierdzę odwiedziliśmy jakiś rok temu, ale ostatnio doszły mnie słuchy, że ruszają tam badania archeologiczne, poza tym w czasie pożądków natknęłam się na folder z tamtej wizyty i oto jest wpis 🙂 Na wyciezkę nabraliśmy ochoty po tym, jak kilka razy wspomniano o niej na zajęciach, a że akurat odbywała się tam impreza historyczna (wojowie, rycerze, żołnierze napoleońscy – pełen wypas^^) nie mogliśmy sobie odmówić.

Twierdza Wisłoujście była ważnym strategicznie punktem – bez jej wiedzy nikt nie mógł wpłynąć ani wypłynąć z Gdańska (ujście Wisły znajdowało się kiedyś bezpośrednio przy twierdzy). Była prawdziwą dumą miasta – każdy znaczniejszy gość był po niej oprowadzany (podobnie jak po Zbrojowni). Umocnienia znajdowały się w tym miejscu  już w XIV wieku, w czasach krzyżackich była to siedziba „mistrza ujścia”. Ze średniowiecznego etapu historii twierdzy przetrwała (fragmentarycznie) wieża. Ową cylindryczną wieżę wybudowano tu w 1482. Była ona jednocześnie strażnicą i latarnią morską. Z czasem wieża była podwyższana i otrzymywała nowe hełmy. W okolicy umocnień przez kilka wieków utrzymywała się także osada wraz z kościołem św. Olafa.

Twierdza Wisłoujście – plan.

Twierdza Wisłoujście – stan współczesny.

Od XVI wieku rozpoczął się intensywny proces rozbudowy umocnień. W latach 1562-63 wieżę otoczono Wieńcem – czterokondygnacyjną budowlą na planie koła – prowadzono stąd ogień artyleryjski.  W latach 1586-1602 całość objął Fort Carré – czterobastionowy fort na planie kwadratu (bastiony – Artyleryjski, Ostroróg, Południowo-Wschodni i Furta Wodna). Wejście – solidną (i całkiem ozdobną) bramę – ulokowano we wschodnim murze. W latach 1624-26 dodano kolejny krąg umocnień – Szaniec Wschodni z pięcioma bastionami (Pucki, Ostroróg, Świński Łeb, Bielnik i Wiślany). W 1630 po drugiej stronie Wisły dodano Szaniec Zachodni (nieistniejący). W obrębie twierdzy znajdują się także kazamaty, budynek koszar oraz Domki Oficerskie z Domem Komendanta (XVIII wiek). Wiek XIX przyniósł dalszą modernizację obiektu, który został zdemilitaryzowany po I wojnie światowej.

Wieniec oraz bastiony –  Artyleryjski i Furta Wodna.

Wieniec i Domki Oficerskie.

Kazamaty.

Twierdza dość znacznie ucierpiała w okresie II wojny światowej i niszczała jeszcze długo po niej (np. znaczny fragment wieży runął w 1953 z powodu sztormu a w pobliżu ulokowano zakład przetwarzający siarkę (sic!) – inspektorat sanitarny zamknął nawet teren przerywając prace renowacyjne). Poważna, kompleksowa renowacja rozpoczęła się dopiero w latach 90. Obecnie Twierdza Wisłoujście znajduje się pod opieką Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.

Twierdza Wisłoujście na Apoteozie Gdańska Izaaka van den Blocke .

Twierdza Wisłoujście w XIX wieku.

Ktoś mógłby powiedzieć – Pf! Wały i kazamaty. Jednak zapewniamy, że nawet osoby spoza kręgu militarnych entuzjastów znajdą tu coś dla siebie. Domki Oficerskie, przypominające małe kamieniczki, nadają temu miejscu łagodniejszy rys. Dom Oficera natomiast zaskakuje ozdobnym portalem i tarasem z kamienną balustradą (urządzono w nim małą ekspozycję prezentującą życie codzienne załogi z twierdzy). Dodatkowa rekomendacja to Anton van Obberghen – autor części umocnień.

Domki Oficerów – detal.

Dom Oficera – wejście.

Herb (będę szczera – przegapiłam go i nie wiem dokładnie gdzie się znajduje).

Twierdza bynajmniej nie jest opustoszała 🙂

Nie jest to może obiekt powalający rozmiarami, jednak z pewnością jest wart odwiedzenia.

k.